برقگیر وسیلهای جهت حفاظت از ساختمانها و تجهیزات در مقابل برخورد رعد و برق است. در مقابل ولتاژهای معمولی، مقاومت زیادی به اندازه عایق الکتریکی از برقگیر بروز میکند و مقاومت کمی در برابر ولتاژهای آنی در آن بروز میکند و موجهای الکتریکی را به زمین منتقل میکند. برقگیر حفاظت بهتری نسبت به وسایل حفاظتی دیگر انجام میدهد و مقدار بیشتری از امواج گذرا را حذف میکند. این وسیله بین فاز و زمین و یا به شکل موازی با وسیله تحت حفاظت قرار گرفته میشود و اضافه بار توسط آن در زمین تخلیه و محافظت بیشتری را انجام میدهد. برقگیر در واقع یک سیم یا میله رسانای بلند و نوک تیز است که در بالاترین نقطه ساختمانهای برای محافظت نصب میشود و ته آن به طور کامل به زمین متصل میشود.
به طور معمول برای اتصال برقگیر به زمین، سیم به صفحه فلزی لحیم شده و تا سطح آب زیر زمینی قرار داده میشود. جریانهای الکتریکی بزرگی که به جریان رعد و برق وابسته هستند به وسیله این دستگاه قابل کنترل هستند. رسانایی زیاد سیستم برقگیر، باعث میشود، در گرما و حرارت بالا، جریان برق بدون هیچ گونه خسارتی به زمین انتقال پیدا کند. بارهای زیادی در زمان وقوع طوفانهای تندری به سطح زمین القا میشود و میدان الکتریکی شدیدی را ایجاد میکند.
به علت زیاد بودن شدت میدان الکتریکی به ویژه در حوالی اجسام نوک تیز، تخلیه خرمنی نزدیک نوک برقگیر صورت میگیرد. بنابراین بارهای القا شده روی ساختمان جمع نمیشود و صاعقه رخ نمیدهد. در موارد کاملا نادر، ممکن است صاعقه رخ دهد. در این زمان صاعقه به برقگیر برخورد کرده و بدون ایجاد خسارت بارها داخل زمین تخلیه میشوند. مهمترین دغدغه در تجهیزات الکتریکی که به سیستم برق متصل هستند، حفاظت در برابر ولتاژ گذرا است. برقگیر با انتقال ولتاژ به زمین، از تجهیزات محافظت خواهد کرد.
انواع برقگیر
اولین برقگیر ها میله های ساده ای بود که توسط فرانکلین به وجود آمد و صاعقه مستقیم را به اندازه طول میله از بیم می برد و آن را از ساختمان دور می کرد. یکی از انواع این وسیله الکتریکی، میله ای نام دارد که شامل دو عدد الکترود می باشد که بین هادی برق و زمین قرار می گیرد و در صورت به وجود آمدن ولتاژ زیاد، قوس الکتریکی به وجود می آید و از اضافه ولتاژ جلوگیری می کند. در فاصله های هوایی در صورت بروز صاعقه، میان الکترود ها قوس به وجود آمده و از آسیب به تجهیزات جلوگیری می کند. تنها مزیت آن ارزان بودنش است اما عیب بزرگ آن این است که در زمان صاعقه و به وجود آمدن جرقه توانایی خاموش کردن جرقه را تا زمانی که دستگاه به طور کامل بی برق نشود، ندارد.
برقگیر قوس طولانی نوع دیگری است که بین هادی و زمین قرار می گیرد و معمولا یک سر آن به مقره متصل می شود. ساختار این نوع خیلی ساده است و به همین دلیل هزینه آن نسبت به سایرین کمتر است. پس از این که موج ایجاد شده تخلیه شود و قوس الکتریکی روی مقره به وجود می آید و طول این نوع برقگیر باید از طول مقره بیشتر باشد.
نوع دیگری که می توان برای این وسیله نام برد برقگیر لوله ای است.
این نوع به عنوان جرقه خاموش کن نیز نامیده می شود و برای این که زمان رد شدن جریان هدایت شونده کوتاه کند، کاربرد دارد.
به وسیله ی گازی که خودش تولید می کند جریان را از بین می برد.
این نوع بیشتر در ولتاژهایی بین 10 تا 30 کیلو وات استفاده می شود.
طرز کار برقگیر
نحوه دیگری از حفاظتی که توسط این وسیله به عمل می آید، به این صورت که در دو طرف مکان مورد نظر چند سیم هوایی که به وسیله دکل هایی به هم متصل شده و از همان طریق به زمین وصل شده اند، استفاده کرد.
به این سیستم ترمینال سیم هوایی می گویند و باید مهار کننده صاعقه را روی دکل قرار داد و از پند هادی میانی استفاده کرد که فاصله آن تا اجسام فلزی 2 متر باشد.
به دلیل این که ابعاد ساختمان ها گسترش پیدا کرده استفاده از برقگیر میله ای ساده برای ساختمان ها مناسب نیست و از قفس فارادی استفاده می کنند که ساختمان را در قفسی از هادی های مسی و فولادی قرار می دهد.
برخی از صاعقه گیر ها انرژی را توسط یک مکانیسم داخلی از اطراف دریافت می کنند که به آن ها خودکفا می گویند و انواع آن عبارت هستند از اتمی، بادی، برقی، خازنی و… اما به دلیل مشکلات مختلفی که در انواع خورشیدی، اتمی، بادی وجود دارد بیشتر از نوع خازنی آن استفاده می شود.
در نوع خازنی انرژی مورد نیاز به طور طبیعی از میدان الکتریکی اتمسفر دریافت می شود. این صاعقه گیر به این علت که وابسته به شرایط جوی است بهترین کارایی را در مناطق صاعقه خیز دارد.
نکاتی در رابطه با برقگیر
عواملی باعث آسیب رسیدن به سرج ارستر می شود کارایی آن را تحت تاثیر قرار می دهند که از این عوامل می توان به نفوذ رطوبت و یا آلودگی، طراحی غلط و استفاده نامناسب از آن اشاره کرد.
صاعقه گیر ها در قسمت بالایی خود یک وسیله حلقه ای شکل دارند که حلقه کرونا نام دارد و باعث کنترل تخلیه الکتریکی ناقص در میدانی که یکنواخت نیست، می شود.
این وسیله باید طوری طراحی شود که حمله ای که از نوک آن به طرف ابری که تولید صاعقه کرده است زودتر از حملاتی باشد که از نقاط مرتفع دیگر به ابر وارد می شود.
انتخاب مکان درست و نوع مناسب این وسیله برای نصب آن بسیار مهم است و باید مطابق با مقررات هر کشور باشد.
در اکثر کشور ها توزیع برق شهری بر عهده مسئولان برق آن کشور است و نصب برقگیر در آن محدوده ممنوع است و به همین دلیل توصیه شده تا این وسیله در تابلوی توزیع اصلی نصب شود.
باید ویژگی سرج ارسترهایی که قرار است در تاسیسات استفاده شود مورد بررسی قرار گیرد؛ برای مثال درجه نوسانی که که قرار است این وسیله برای محافظت از تاسیسات برقی در مقابل آن قرار گیرد باید تعیین شود.
همچنین باید سیستمی که به زمین متصل شده را برای تعیین درجه ولتاژی که به سرج ارستر مربوط است، شناسایی کرد و درجه جریان های عبوری که قرار است سرج استر در مقابل آن ها واکنش نشان دهد، تعیین شود. تعیین تعداد سرج ارسترهای ثانویه و همچنین مکان نصب آن درجه ولتاژ و… نیز اهمیت بسیاری دارد. تولیدکنندگان این وسیله می توانند محصول خود را بر اساس نشان گذاری های مخصوص آزمایش کنند و از آن برای کاربری های مختلف استفاده کنند.
بدون استثنا تمام برقگیر ها دارای یک قطعه غیر خطی است که مقاومت آن تحت شرایط مختلف تغییر می کند.
برای مثال در شرایط عادی سرج ارستر بیشترین مقاومت را دارد و باعث تحت تاثیر قرار گرفتن سیستم نمی شود، اما زمانی که یک ولتاژ گذرا و غیر عادی وارد مسیر برق می شود مانند یک هادی عمل می کند و مقاومت آن به کمترین حد می رسد تا انرژی ولتاژ گذرا را به زمین و یا منبع اصلی آن بازگرداند.
خرید برقگیر
در مورد اینکه چگونه می توان یک برقگیر را خریداری و استفاده کرد خدمتتان باید عرض کنیم فروشگاه های بسیار زیادی در سطح شهرهای مختلف وجود دارند که نسبت به فروش این بست ها اقدام می کند و شما می توانید برای خرید محصول مورد نظر تان به آن ها مراجعه کنید.
اما در این مورد باید به این نکته هم توجه داشته باشید.
همه فروشگاه ها از اعتبار و سابقه لازم برای آنکه محصولات با کیفیتی را در اختیار شما قرار دهند و برخوردار نیستند و ممکن است برخی از آنها محصولات این کیفیت را نیز با هزینه بسیار زیاد به شما بفروشند.
پس بهتر است به فروشگاه هایی مراجعه کنید که هم مطمئن باشند و هم سابقه خوبی در این زمینه داشته باشند.
فروشگاه اینترنتی ما نیز سابقه بسیار خوبی در این زمینه دارد و همواره رضایت مشتریان را اولویت اول کار خود قرار داده است.
استفاده از محصولات با کیفیت فروشگاه ما فرصت طلایی می باشد که در اختیار شما قرار گرفته است و بهتر است از آن استفاده کنید و در آینده حسرت نخریدن آن را نخورید.
پیشنهاد ما به شما این است که حتما با کارشناسان اسپادانا تماس بگیرید و اطلاعات لازم را به دست آورید.