وایر شمع: شمع در واقع قطعه کوچکی از موتور خودرو است که بر روی سیلندر قرار گرفته است و وظیفه آن تولید جرقه برای ایجاد احتراق در محفظه مخصوص این کار برای حرکت است. به بیان دیگر شمع؛ ولتاژ را از یک سر خود دریافت کرده و در سوی دیگر آن‌را به جرقه در درون سیلندر تبدیل می‌کند تا مخلوط هوا و بنزین درون سیلندر از طریق این جرقه ایجاد شده؛ منفجر شده و انرژی مورد نیاز موتور خودرو تامین گردد. در این میان وایر شمع قطعه کوچک دیگری است که وظیفه انتقال برق از کوئل یا دلکو به شمع را بر عهده دارد؛ به گونه‌ای که شمع بدون وایر قادر به انجام وظیفه خود نخواهد بود.
بنابراین وایر شمع یکی از قطعات داخلی و با اهمیت موتور اتومبیل است که قادر است انرژی و برق مورد نیاز برای شمع و موتور خودرو را فراهم کند تا آن‌ها بتوانند عملکرد بهینه خود را انجام دهند؛ از این رو می‌توان گفت در حقیقت وایر میزان ولتاژ ضروری و مورد نیاز شمع را فراهم کرده و شمع در مقابل از آن برای انتقال به موتور و روشن شدن خودرو استفاده می‌کند.
جنس و ساختار وایر شمع
وایر شمع Spark plug wire به صورت یک سیم یا کابل است که در دو سر آن درپوش‌های پلاستیکی خاصی قرار داده شده است؛ که به عنوان عایقی مانع از نفوذ رطوبت به محل اتصال وایر به کوئل یا شمع می‌گردد. در واقع نفوذ آب به اتصالات وایر در کار و عملکرد وایر اختلال ایجاد کرده و باعث روشن نشدن موتور خودرو می‌گردد. در یک سر وایر شمع؛ فیشی فلزی برای اتصال به کوئل یا دلکو قرار داده شده است. سپس یک درپوش لاستیکی بر روی این فیش قرار دارد به طوری‌که همه منافذ آن را به خوبی بپوشاند. در داخل این درپوش یک مفتول فلزی قرار داده شده که به شمع متصل می‌شود. بخش انتهایی مفتول کمی برجسته‌تر است تا مانع از تاثیرات ارتعاشات و حرارت شده و از استهلاک جلوگیری نماید؛ این مفتول به قسمت رسانای کابل وایر شمع متصل است.
اجزای تشکیل دهنده وایر شمع
وایر شمع اتومبیل دارای اجزای متعددی است که در ادامه مقاله به مرور آن‌ها می‌پردازیم؛ این اجزا عبارت از موارد ذیل هستند:
- انتقال دهنده مرکزی
- لایه‌های عایق
- پوشش بیرونی
- شمع یا سیم پیچ متصل به شمع
- پایانه توزیع کننده
وایر شمع در واقع یک سیم رسانا است که جزیی از مدار مابین شمع و سیم پیچ احتراق است. در واقع وایرها از دو سو تشکیل شده‌اند و دو سر دارند؛ که هر کدام وظیفه جداگانه‌ای را در سیستم اتومبیل انجام می‌دهد؛ در انتهای وایر شمع نقطه اتصال یا کانکتور قرار گرفته است. نحوه عملکرد آن‌ها به این صورت است که این کانکتورهای انتهایی به کانکتورهای دیگری که متصل به قسمت بیرونی ترمینال الکترود مرکزی شمع وصل هستند اعمال فشار می‌کنند. در قسمت توزیع کننده هم کانکتورهای سر سیم در داخل گیرنده‌های هر بخش می‌لغزند. ضمنا کلیه کانکتورها اعم از کانکتورهای توزیع کننده و کانکتورهای انتهای شمع توسط محافظ‌های سیلیکونی یا لاستیکی محافظت می‌شوند.
اجزای تشکیل دهنده کابل میانی وایر شمع
اجزای کابل میانی وایر شمع دارای ساختار مشخصی است اما متریال به کار رفته در آن، در انواع وایرها ممکن است متفاوت باشد.
داخلی‌ترین قسمت کابل است که در کابل‌های قدیمی وجود نداشت و کار آن حذف جریان‌های مزاحم و نویز است.
دومین لایه تشکیل دهنده کابل است که کاهنده پارازیت را در برمی‌گیرد. جنس رسانا در وایرهای مختلف، متفاوت است ولی به طور کل کار آن انتقال جریان برق است.
یکی دیگر از اجزای اصلی کابل وایر شمع، عایق است که کار آن عایق کاری وایر شمع است تا از هدر رفتن انرژی در داخل رسانا جلوگیری کند. کار این عایق کاهش پارازیت بوده و کابل در برابر دمای بالای موتور محافظت می‌کند. جنس عایق در انواع وایرها متفاوت است.
این لایه روی رسانا قرار می‌گیرد و ضمن حفظ قابلیت ارتجاعی کابل، باعث مقاومت و استحکام بیشتر کابل می‌شود.
خارجی‌ترین لایه وایر از جنس سیلیکون بوده و وایر شمع سیلیکونی با استحکام بالای خود بخش‌های داخلی را به صورت منسجم در کنار هم نگه می‌دارد.
📞 جهت ارتباط با واحد فروش فروشگاه پلیمر اسپادانا و استعلام قیمت محصولات : ۰۲۶۴۵۳۸۲۱۵۳ 📞
انواع وایر شمع
وایرهای شمع اتومبیل دارای انواع متعددی می‌باشند که به لحاظ ساختاری و کارکردی مشابه هم هستند؛ ولی در جنس اجزای درونی خود با هم تفاوت داشته و در واقع تنها وجه تمایز آن‌ها نیز در همین موضوع است. از این نظر انواع وایر شمع شامل موارد ذیل است:
وایر شمع ابریشمی
رسانای مورد استفاده در این وایر از نوع سیلیکون و لاتکس است؛ این وایر یکی از بهترین انواع وایر شمع خودرو محسوب می‌شود که دارای مقاومت بالا، ساختار انعطاف پذیر، کاهش میزان نویز و پارازیت است. در این نوع از وایرهای شمع اتومبیل؛ عموما سیمی وجود ندارد و برای انتقال ولتاژ از چندین رشته نخ باریک به مانند ابریشم استفاده شده است.
وایر شمع سیمی
استفاده از این وایر شمع دیگر تقریبا منسوخ شده است؛ جنس آن از فولاد یا آلیاژ مسی ساخته شده است. وایر شمع سیمی از یک لایه رسانا، لایه سیلیکونی و یک بافت تقویت کننده تشکیل شده است. وایر شمع سیمی امروزه به دلیل اشکالاتی که ایجاد می‌کند مورد استفاده قرار نمی‌گیرد؛ از جمله این ایرادات می‌توان به استفاده از رسانای نامناسب الکتریکی در سیستم برق خودرو، ایجاد پارازیت در انتقال جریان و ایجاد اختلال در عملکرد سیستم کامپیوتر ماشین اشاره کرد.
وایر شمع بوبین‌دار
این وایر شمع هم از انواع پرکاربرد امروزی محسوب می‌شود در این نمونه از وایرهای شمع؛ جنس رسانا از نیکل و کروم انتخاب می‌شود که مقاومت زیادی در برابر ایجاد نویز و پارازیت دارد. وایر شمع بوبین‌دار شامل لایه فلزی از جنس کروم و نیکل، الیاف کاهش دهنده پارازیت، نویزگیر، یک لایه عایق از جنس سیلیکون، لایه سیلیکونی خارجی و بافت تقویت کننده است.
وایر شمع چگونه کار می‌کند؟
وایر شمع در واقع برای حمل پالس‌های دارای ولتاژ بالا در بین شمع‌ها و سیم‌پیچ‌ها طراحی شده است و در واقع به عنوان سیم‌های کشش بالا هم شناخته می‌شود. شمع‌ها در موتور خوردو برای انتقال جریان برق به موتور و ایجاد اشتعال؛ نیاز به جریان الکتریکی با ولتاژ بالا دارند. در این میان وایر شمع بایستی بتواند پالس‌های دارای ولتاژ بالا را بدون آسیب فنی به شمع انتقال دهد و در دماهای بالا محفظه موتور دچار ایراد و آسیبی نگردد. نحوه عملکرد عادی موتور به این صورت است یک سیم پیچ یا دو شاخه؛ یک پالس ولتاژ بالا را از سیم پیچ احتراق به توزیع کننده می‌رساند و این جرقه زدن به صورت مکانیکی یا الکتریکی صورت می‌گیرد. در مرحله بعد کلاه و پروانه با سیستم توزیع کننده وارد همکاری با هم می‌شوند تا یک اتصال الکتریکی بین وایر شمع و سیم پیچ برقرار نمایند.
در مرحله بعدی یک پالس ولتاژ بالا؛ از طریق وایر شمع به شمع خودرو رسانده می‌شود که از داخل شکاف‌های تعبیه شده در شمع گذر کرده و قادر می‌شود که مخلوط هوا با سوخت را در داخل محفظه احتراق شعله‌ور نماید.
طول عمر وایر شمع چقدر است؟
وایر شمع نیز همانند هر یک از اجزای دیگر خودرو پس از گذشت مدت زمانی خاص باید تعویض شود. کارکرد صحیح شمع برای روشن شدن موتور الزامی است. عمر مفید وایر شمع به عوامل مختلفی از جمله جنس کابل، جنس کلاهک، کیفیت سرسیم‌ها، کیفیت سیلیکون استفاده شده، شرایط آب و هوایی، نحوه رانندگی، استاندارد بودن شرایط مونتاژ و تست و غیره بستگی دارد. برای مثال شمع‌های مسی کمترین طول عمر را داشته و شمع‌هایی که از مواد با دوام‌تر ساخته شده باشند، حداقل چهار برابر شمع مسی طول عمر دارند. به طور تقریبی عمر مفید وایر شمع بین ۶۰ الی ۹۰ هزار کیلومتر است و از نظر زمانی بازه زمانی ۱۸ الی ۲۴ ماه را می‌توان به عنوان عمر مفید این قطعه در نظر گرفت.
نحوه نگهداری وایر شمع چگونه است؟
نگهداری صحیح از وایر شمع و جلوگیری از رسوب‌گذاری بر روی آن می‌تواند تا حد زیادی باعث افزایش طول عمر شمع شود. همچنین برای نگهداری مناسب از این قطعه، باید از سوخت با کیفیت و با میزان اوکتان مناسب استفاده شود. سوخت بی‌کیفیت باعث سایش و خوردگی شمع شده و بر طول عمر و عملکرد آن تاثیر می‌گذارد.
روش صحیح تمیز کردن شمع شامل مراحل زیر است:
1. خودرو را خاموش کرده و پس از سرد شدن، سر باتری قطب منفی را جدا کنید.
2. در این مرحله تک تک شمع‌ها را جدا کرده به طوری که ترتیب وایرها دچار اختلال نشود.
3. با استفاده از آچار شمع مناسب، در جهت عقربه‌های ساعت وایرها را از محل خود خارج کنید.
4. با استفاده از سمباده و برس سیمی تمام قسمت‌های شمع را تمیز کنید.
5. در این مرحله با استفاده از مایع مخصوص شستشو دهنده یا بنزین و تینر شمع را شستشو دهید. سپس انتهای شمع را با انبردست گرفته و قسمت رزوه‌های شمع را حرارت دهید تا باقیمانده چربی و روغن شمع از بین برود.
6. در این مرحله به تنظیم فیلر شمع می‌رسیم، پس از تنظیم آن، شمع را در جای خود بسته و وایر را جا بزنید.
علائم خرابی وایر شمع
از آن‌جایی‌که وایر شمع جز قطعات مصرفی در خودرو است؛ پس از مدتی استفاده دچار استهلاک و خرابی می‌گردد و بایستی تعویض شود. از نشانه و علائم خرابی وایر شمع بایستی به موارد ذیل اشاره کرد:
- سوخت ناقص و افزایش میزان مصرف بنزین
- افزایش دمای موتور
- اختلال در عملکرد موتور یا بد کارکردن موتور
- لرزش و ریپ موتور
- کاهش قدرت موتور
- ذوب شدگی سر شمع‌ها
- افزایش میزان دود اگزوز در خودرو نسبت به قبل
به عنوان اولین قدم؛ در صورت مشاهده هر کدام از این علائم و نشانه‌های ذکر شده در فوق در خودروی خود؛ وایر شمع را چک نمایید تا در صورت خرابی و نیاز به تعویض؛ به موقع اقدام کرده و از بروز خرابی‌ها و خطرات بعدی در خودرو؛ مثل جرقه زدن موتور جلوگیری نمایید.
تاریخ به روز رسانی 1402/06/28
